Une Nouvelle Amie

Intern conflict en (blijkbaar) spoiler tegelijk: in Francois Ozons nieuwste film is een grote rol, zo niet de grootste rol, weggelegd voor een travestiet. En terwijl Ozon herhaaldelijk in interviews toelicht dat zijn film niet over travestie gaat (hij heeft een punt, een travestiet maakt nog geen travestietenfilm, wat dat ook moge zijn), is er een trailer samengesteld die ‘de travestiet’ met spanning omgeeft, er opzichtig omheen danst, er slechts op de rug gefilmde glimpen van laat zien. Kijk naar de trailer en het lijkt juist de verrassing van de film. Duveltje uit het doosje. Het gaat hier om die travestiet!

Une Nouvelle Amie, losjes gebaseerd op een kort verhaal van de Engelse misdaadschrijfster Ruth Rendell, is dan wel niet de thriller die de trailer doet vermoeden, voor beide wel-niet-‘standpunten’ valt wel iets te zeggen. Laten we het er voor nu ophouden dat het een film is over ontluikende vrouwelijkheid/ eigenheid. Na de dood van zijn veel te vroeg gestorven vrouw Laura, maakt David (Roman Duris in zijn – je zou het niet verwachten – eerste samenwerking met Ozon) een wedergeboorte mee. Rise like a phoenix. Hij had altijd al de drang zich te verkleden maar zo vers in de rouw is travestie opeens geen verdwijnen meer in een ander maar één worden met zijn verloren vrouw. Haar jurken dragend, met een pruik op hun baby voedend. Een verloren liefde als het startpunt voor de weg naar zichzelf, geholpen door de hartsvriendin van zijn overleden vrouw, Claire. Hoe Ozon dat brengt? Tussen classy en soapy, hier en daar dichtgesmeerd met bijpassende melodramatische muziek.

David en Claires verwikkelingen zijn films citerende female bonding. Naast de altijd op de loer liggende vergelijking met Almodovar (die in 1997 al zijn eigen ontspoorde Ruth Rendell verfilming afleverde met Live Flesh) heeft Ozon zich ook bewust laten inspireren. Door de sluimerende mysteries van Alfred Hitchcock. Door de (herfst)kleuren, vrouwen en sociale taboes in de melodrama’s van de Duits-Amerikaanse Douglas Sirk. Maar Ozon zou Ozon niet zijn als het niet telkens citeerdrift met een twist is. Zo laat Une Nouvelle Amie zich kijken als een moordmysterie zonder moord of echte spanning. Of toch een moord, maar niet in de fysieke zin van het woord. En zo zijn de Sirk-vrouwen in deze film technisch gezien niet allebei even vrouw.

Filmisch crossdressen

Dat niets vaststaat en zelfs zijn grote voorbeelden een draai mogen krijgen, is tekenend. Wat dat betreft is Ozons nieuwste een meervoudige coming out. Zoals hij weigert zich in een hokje te laten stoppen door niet alleen van film tot film van stijl te veranderen, maar zelfs binnen zijn films meerdere genres te vermengen, zo weigert ook zijn hoofdpersoon zich eenduidig te gedragen. Of beter gezegd: kan zijn hoofdpersoon zich niet anders voordoen dan hij is. De paradox hierin is dat dit niet verhullen en gewoon wel een jurk aan doen, door anderen juist kan worden gezien als aanstellerij of ‘anders voordoen’. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. En dat is nog maar een van de vele interessante punten en vragen die worden opgeworpen over mannelijkheid en vrouwelijkheid maar in de eerste plaats over gewoon jezelf zijn. Jammer is dan alleen wel dat het in de vraagstelling nogal eens happert door de overstemmende, meer praktische vraag waar de plot eigenlijk op aanstuurt. Une Nouvelle Amie heeft stijl, flair, reflectie, maar mist op puur technisch niveau hier en daar de vaart.

Binnen Ozons oeuvre is het echter een mooie aanvulling. Misschien zelfs een nieuwe weg. Zijn eerdere films zijn ruwweg in te delen in sociaal-realistische drama's (Sous le Sable, Le Refuge) en uitbundig gestyleerde stijlexperimenten (8 Femmes, Potiche). Je zou dan verwachten dat een film met een travestiet al snel in dat tweede kamp belandt. Te gemakkelijk. Achter de aankleding en de muziek houdt Ozon het filmisch crossdressen hier redelijk rustig. De grootste travestie-act is daarmee de confrontatie die hij met zijn kijkers aangaat. Une Nouvelle Amie is dan wel niet perfect, maar Ozon levert er wel een van zijn meest volwassen films mee af. Die verklede man, díe is nou juist zichzelf.

Deze recensie is eerder verschenen op de site van Eline Wonders.