The Last Station: Sinterklaas en de nimf

Dat oudere mensen ook nog verliefd kunnen worden, dat is niet echt iets nieuws te noemen. Dat liefde op ‘leeftijd’ de laatste tijd net iets vaker op het grote scherm voorkomt, dat is dan weer wel headline waardig. Want naast prille jeugdliefdes, kunnen we nu af en toe ook getuigen zijn van verliefde vijftig plussers in Nancy Meyers’ It’s Complicated en Something’s Gotta Give, of zestig plussers in bijvoorbeeld het Duitse Wolke Neun. Een hoos aan ouderenliefde is het nog niet echt te noemen, maar het is in ieder geval fijn dat er eens verder wordt gedacht dan alleen een 3D geobsedeerde doelgroep.

The Last Station is ook zo’n film die vooral op een iets ouder publiek lijkt te mikken. Gebaseerd op het gelijknamige boek van Jay Parini, vertelt het over het laatste jaar van de grote Russische schrijver Leo Tolstoy. Maar vooral over de relatie tot zijn vrouw. Of eigenlijk haar relatie tot hem, terwijl hij zich graag terugtrekt. Want afgezien van de pais en vree tijdens een groot familiair ontbijt met koekjes en thee, tussen de groene bomen in de buitenlucht, krijgen we vooral mee dat het passionele stel niet met en niet zonder elkaar kan.

Tolstoy en zijn vrouw hebben een huwelijk vol tegenstellingen. Hij lijkt in niets op een graaf zoals je die zou verwachten. In plaats van statig, komt hij naar voren als een olijke en morsige Sinterklaas die twijfelt aan zijn eigen bestaan. En dat terwijl zijn chique en stijlvolle vrouw Sofya overkomt als een overspannen nimf die in alles vasthoudt aan haar titel als gravin. Het is een onderscheid dat zijn weerspiegeling vindt in het voor een Oscar genomineerde spel van zowel Christopher Plummer als Helen Mirren. Hij nuchter met een bulderlach, zij van beheerst tot theatraal. Alsof hun acteerstijlen het idee van elkaar aantrekkende tegenpolen moeten vergroten.

Diashowtje Rusland

Regisseur en scenarist Michael Hoffman maakt van dat aantrekken en afstoten van deze twee een simpel verhaal. Een verhaal dat niet per se met Tolstoy en zijn vrouw Sofya te maken heeft, maar waarbij het wel goed uitkomt dat het over hen gaat. Tolstoy is namelijk gereduceerd tot personage, zijn gehele oeuvre is eigenlijk bijzaak. Of niet zozeer bijzaak, maar iets dat even snel ter achtergrond uitgelegd moet worden om vrij baan te maken voor die moeilijke romance met zijn vrouw. Zo kunnen er namelijk boeken worden genamedropt, door de vrije natuur worden gewandeld en wat gedachtegoed worden aangekaart, maar kan er ook een kluchtig en melodramatisch verhaaltje worden verteld. Als een diashowtje vroeg twintigste-eeuws Rusland (niet doorvertellen, maar geheel gefilmd in Duitsland) met wat intellectueel aanzien.

The Last Station doet zo soms meer denken aan de verfilming van een reisfolder dan van een boek over een cultureel-historisch figuur. Maar of de doelgroep dat bezwaarlijk vindt? Wie weleens op maandagmiddag naar de bioscoop gaat, weet immers dat er een legio aan keuvelende, cultureel actieve vrouwen bestaat. Vrouwen die op doordeweekse dagen ook door musea struinen en daarna een bakkie koffie nemen. En zonder oud met belegen te willen verwarren, daar lijkt deze film bij uitstek voor geschikt. Highbrow chicklit op leeftijd met af en toe een leuk vergezicht. Voor iedereen die zich een film als Tea with Mussolini nog helder voor de geest kan halen. En dan na afloop een stukje appeltaart toe. Gezellig.

Deze recensie is eerder verschenen op de site van Film1.